حسین هوشمند: لیبرالیسم و همزیستی مسالمت‌آمیز

آخرین مطالب

امکانات وب

حسین هوشمند: لیبرالیسم و همزیستی مسالمت‌آمیز

صدانت
حسین هوشمند: لیبرالیسم و همزیستی مسالمت‌آمیز

لیبرالیسم و همزیستی مسالمت‌آمیز

مهم‌ترین ویژگی جوامع مدرن، تنوع و تکثر سنتهای فلسفی، اخلاقی و دینی معقول و در عین حال ناسازگار با یکدیگر است که از اختلاف‌نظر اجتناب‌ناپذیر شهروندان در باورها و ارزش‌های اخلاقی و دینی‌شان نشأت می‌گیرد. چنین اختلاف نظری صرفاً ناشی از علایٔق فردی -طبقاتی یا نتیجه خودفریبی یا دیگر علل غیرعقلانی نیست؛ بلکه ویژگی عقل است که وقتی آزادانه عمل کند در آموزه‌های فراگیر فلسفی و دینی متفاوتی نمود می‌یابد. از اینرو، در دوران مدرن و در بستر نظام های لیبرال دموکراسی، پلورالیسم اخلاقی-دینی معقولی پدیدار شده است. این واقعیت پرسش مهمی را بر می انگیزد: آیا همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه‌ای که متشکل از شهروندانی است که به سنت‌های اخلاقی و دینی معقول اما عمیقا متفاوتی باور دارند امکان‌پذیر است؟ اگر است چگونه؟ در این گفتار با تفکیک بین دو تصور از لیبرالیسم، یعنی لیبرالیسم جامع یا لیبرالیسم روشنگری – بمثابه یک فلسفه زندگی – و لیبرالیسم سیاسی – بمثابه فلسفه سیاست- به تحلیل و بررسی پرسش مذکور می‌پردازیم. لیبرالیسم روشنگری بر اهمیت تصمیمات خودمختار شخصی در زندگی افراد تأکید می کند و ارزش متون و آموزه های دینی را ناچیز می داند. اما، لیبرالیسم سیاسی ادعاهایی چنین فراگیر در باره اصول اخلاقی برای تصمیم‌گیری فردی ندارد بلکه معطوف است به ارایٔه یک تصور معقول و خود-بنیاد از عدالت که حقوق و آزادی های اساسی فردی و سیاسی عموم شهروندان را تضمین و تأمین کند. شهروندان سکولا ر و دیندار که درباره اهمیت و نقش خودمختاری اخلاقی، سنت و متون دینی در زندگی اختلاف نظر بنیادی دارند علی‌الاصول می توانند چنین نظریه عدالت یا چارچوب سیاسی را به دلایل متفاوت مورد تصدیق قرار دهند، و از اینرو امکان همزیستی مسالمت‌آمیز بر پایه احترام به منافع متقابل امکان پذیر می‌گردد. لیبرالیسم سیاسی نشان می دهد که لیبرالیسم یک سنت سیاسی مداراگر و آشتی‌جویانه است که می تواند ازسوی پیروان فلسفه‌های متفاوت زندگی (سکولار و دینی) پذیرفته شود: یک دیدگاه سیاسی که می تواند کانون اجماع همپوشان بین شهروندان باشد و دلیل عمومی مشترکی را برای حمایت از یک دموکراسی کثرت‌گرا فراهم آورد.

بیوگرافی دکتر هوشمند

حسین هوشمند در دانشگاه‌های تهران، مک گیل و کنکوردیا تحصیل کرده و رساله دکتری‌اش در رشته فلسفه اخلاق تطبیقی و در باب مبانی اخلاقی سیاست جهانی از دیدگاه جان رالز به رشته تحریر درآمده است. در حال حاضر، او پژوهشگر وابسته به مؤسسه علوم انسانی در دانشگاه سیمون فریزر (در ونکوور کانادا) است. فلسفه سیاسی، فلسفه اخلاق و فلسفه دین از علائق پژوهشی اوست. سخنرانی ها، مقالات و یادداشت‌های متعددی در زمینه فلسفه سیاسی معاصر از او انتشار یافته است.