معرفی انواع رشته برای انتخاب در پایه نهم

انتخاب رشته در هر مقطع تحصیلی، در زندگی آینده به صورت مستقیم تاثیرگذار است. اولین مرحلۀ انتخاب رشته که هر فرد با آن مواجه می‌شود، انتخاب رشته نهم به دهم است. در این مرحله دانش‌آموز می‌تواند در سه شاخه نظری، فنی و حرفه‌ای و کار و دانش حق انتخاب داشته باشد. بر خلاف آنچه تصور می‌شود، پایه و اساس انتخاب رشته نهم به دهم، تنها علاقه نیست؛ بلکه شناخت خود و توانایی‌هاست. برای انتخاب رشتۀ درست توجه به دو اصل علاقه و استعداد اهمیت دارد. هنگامی که هر یک از این مبناها در انتخاب رشته در نظر گرفته نشود، می‌توان گفت که انتخاب رشته‌ای درست و هدفمند صورت نگرفته است. در این مطلب قصد داریم با انواع رشته‌ها آشنا شویم.

انواع رشته تحصیلی در دوره دوم متوسطه

در نظام آموزش متوسطه دوم کشور ما، پنج رشته اصلی شامل ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، فنی و حرفه‌ای و کار و دانش برای ادامه تحصیل وجود دارد. برای انتخاب رشته نهم به دهم باید معیارهای مختلفی وجود دارد اما به طور کلی می‌توان قوانین و شرایط انتخاب رشته در سال نهم را در چند مورد زیر جمع‌بندی کرد:

در صورتی که می‌خواهید با جزئیات بیشتر این قوانین و شرایط آشنا شوید، راهنمای انتخاب رشته نهم به دهم را مطالعه کنید. در زیر به معرفی هر یک از این رشته‌ها به صورت خلاصه می‌پردازیم:

• رشته ریاضی-فیزیک

در این رشته، دانش‌آموزان به مطالعه درس‌های ریاضی، فیزیک، شیمی می‌پردازند. این رشته برای دانش‌آموزانی مناسب است که علاقه‌مند به علوم مهندسی هستند و قصد ادامه تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی را دارند.

• رشته علوم تجربی

در این رشته، دانش‌آموزان علاوه بر ریاضی، به مطالعه درس‌های فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی می‌پردازند. این رشته برای دانش‌آموزانی مناسب است که علاقه‌مند به علوم تجربی و آزمایشگاهی هستند و رویای آن‌ها تحصیل در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی است.

• رشته علوم انسانی

در این رشته، دانش‌آموزان به دروسی مانند زبان و ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، تاریخ، جغرافیا، روانشناسی و علوم اجتماعی می‌پردازند. این رشته برای دانش‌آموزانی مناسب است که علاقه‌مند به مطالعه و تحقیق در حوزه‌های انسانی هستند و می‌خواهند در آینده در رشته‌های علوم اجتماعی، روانشناسی و روابط بین‌الملل تحصیل کنند.

• رشته‌ فنی و حرفه‌ای

در رشته‌های این شاخه، دانش‌آموزان به مهارت‌های عملی و فنی مرتبط با حوزه‌های مختلف مانند الکترونیک، کامپیوتر، مکانیک، برق و معماری آموزش داده می‌شوند. این رشته‌ها برای دانش‌آموزانی مناسب است که علاقه‌مند به مهارت‌های فنی هستند.

• رشته معارف اسلامی

این رشته دروس مرتبط با علوم دینی و مذهبی را در برمی‌گیرد. دروس آموزشی این شاخه تا  حدودی موضوعاتی نزدیک به دروس شاخه علوم انسانی دارند. دانش‌آموزانی که علاقه‌مند به موضوعاتی پیرامون مسائل اسلامی و مذهبی و تأثیر دین بر مسائل اساسی جامعه و همچنین ادبیات عرب هستند، می‌توانند به شرط داشتن شرایط لازم در این شاخه تحصیلی به ادامه تحصیل بپردازند.

• کار و دانش

رشته‌های شاخه کار و دانش، با به کارگیری آموزش‌های خاص و بر اساس نیازهای مراکز تولیدی و خدماتی، بخش‌های اقتصادی، فرهنگی و آموزشی، شما را برای کسب مهارت‌های مورد نیاز جامعه آماده می‌کند.  یک ویژگی مهم شاخه کاردانش این است که تحصیل در این رشته محدود به هنرستان‌های کاردانش نمی‌شود. دانش‌آموزان برای دریافت دیپلم کاردانش به جای مراجعه به مدرسه، می‌توانند در آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای دارای مجوز مراجعه کنند و پس از پایان تحصیلات مدرک دیپلم دریافت کنند.

انتخاب رشته ریاضی فیزیک در پایه نهم

ریاضیات یكی از قدیمی‌ترین شاخه‌های علوم است هدف از ایجاد این رشته كه منطق خاص خود را دارد. رشته ریاضی فیزیک مناسب دانش‌آموزانی است که توانایی کار در محیط‌های صنعتی را دارند. دانش‌آموزانی که در رشته ریاضی فیزیک تحصیل می‌کنند، باید به تمرین و حل مسائل علاقه‌مند باشند، زیرا این رشته نیازمند تمرین و تمرکز بر روی مفاهیم ریاضی و فیزیکی است. همچنین، مهارت‌های ارتباطی، تفکر منطقی و قدرت تحلیل و استدلال نیز در این رشته بسیار مهم است. از جمله دروس تخصصی رشته ریاضی_فیزیک می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• ریاضی
• هندسه ۱
• حسابان ۱
• هندسه ۲
• آمار و احتمال
• حسابان ۲
• هندسه ۳
• ریاضیات گسسته

دانش‌آموزانی که در رشته ریاضی_فیزیک تحصیل می‌کنند، دارای انتخاب‌های شغلی متنوعی هستند. این رشته می‌تواند در همۀ حوزه‌هایی که نیاز به دانش ریاضی و فیزیک دارند، فرصت‌های شغلی بسیاری را به شما ارائه دهد. به عنوان مثال شما می‌توانید در حوزه پژوهش علمی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی  فعالیت کنید و یا اینکه در رشته‌های مثل مهندسی برق، مهندسی نرم‌افزار، مهندسی مکانیک و مهندسی هوافضا و سایر رشته‌های مهندسی ادامه تحصیل دهید.

انتخاب رشته علوم تجربی در پایه نهم

پرطرفدارترین رشته در انتخاب رشته نهم، رشته تجربی است. دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از:

• زیست‌شناسی: شامل مباحث مرتبط با سلول‌شناسی، انسان‌شناسی، زیست‌شناسی جانوری، زیست‌شناسی گیاهی، ژنتیک می‌شود.
• شیمی: شامل مفاهیم شیمی معمولی و آلی، ترمودینامیک، الکتروشیمی، فیزیک شیمی و مواد آلی می‌شود.
• فیزیک: شامل مباحث مربوط به مکانیک، الکتریسیته و مغناطیس، نور و اپتیک، حرارت، موج‌شناسی و مکانیک کوانتومی می‌شود.
• ریاضیات: در رشته تجربی، ریاضیات نیز در برنامه درسی وجود دارد و شامل مباحثی مانند حساب ریاضی و آمار می‌شود.

ادامه تحصیل در رشته تجربی معمولاً در سه گروه رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی و علوم پایه است. پزشکی شامل پزشکی عمومی و دندان پزشکی است. پیراپزشکی شامل رشته‌هایی است که به روش‌ها و مهارت‌های حفظ سلامتی افراد مربوط می‌شود و پیراپزشکان کارها و فعالیت‌های خود را تحت نظارت و بررسی‌های پزشکان به انجام می‌رسانند. بینایی‌سنجی، شنوایی‌سنجی، پرستاری و... از جمله رشته‌های پیراپزشکی هستند. طبق آمار اعلام‌شده توسط سازمان سنجش، در سال‌های اخیر تعداد داوطلبان گروه آزمایشی  تجربی به بیشتر از ۵۵۰ هزار نفر رسیده است که این میزان بیش از 60 درصد کل داوطلبان کنکور را تشکیل می‌دهد و این رقابت را میان این گروه آزمایشی، نسبت به رشته‌های تحصیلی دیگر دشوارتر می‌کند .به طوری که هم‌اکنون برای یک صندلی رشته پزشکی، 50 داوطلب با یکدیگر رقابت می‌پردازند.

انتخاب رشته انسانی در پایه نهم

رشته انسانی یکی از رشته‌های تحصیلی است که به مطالعه و تحلیل جوانب مختلف انسان و جوامع انسانی می‌پردازد. این رشته شامل دروسی است که به ماهیت انسان، جوامع، فرهنگ، تاریخ، ادبیات، جامعه‌شناسی، روانشناسی، فلسفه و سایر حوزه‌های مرتبط می‌پردازد. دروس رشته انسانی به شما این امکان را می‌دهد تا درک عمیق‌تری از انسان، جامعه و فرهنگ داشته باشید و به تحلیل و تفسیر مسائل پیچیده مربوط به انسان و جوامع بپردازید. مثلاً در درس جامعه‌شناسی شما با مبانی و نظریه‌های جامعه‌شناسی آشنا می‌شوید. رشته‌ی انسانی دومین گروه پرجمعیت کنکور سراسری است. یکی از دلایل آن رشته‌های پردرآمد انسانی و آینده‌ی شغلی رشته انسانی است. شاخه‌ی علوم انسانی دارای بیش از 80 هزار رشته و 5 زیرگروه است که تنوع بسیار زیادی در انتخاب داوطلبان ایجاد می‌کند. در میان این رشته‌ها، رشته‌های وجود دارند که علاقه بسیاری از داوطلبان را به خود جلب می‌کنند و رقابت بسیاری برای قبولی در آن‌ها وجود دارد. در شاخه انسانی، 5 رشته پرطرفدار وجود دارد که شامل رشته حقوق، رشته روانشناسی، رشته حسابداری، رشته مدیریت، رشته علوم سیاسی هستند. با توجه به آمارهای موجود ۴۶ درصد از دانشجویان کشور در رشته‌های علوم انسانی در حال ادامۀ تحصیل هستند و در بین این تعداد  ۳۰۰ هزار نفر در رشته‌ی روان‌شناسی و ۳۰۰ هزار نفر در رشتۀ حقوق درس می‌خوانند که این آمار نشان از محبوبیت این دو رشته در بین دانش‌آموزان دارد.

انتخاب رشته معارف اسلامی در پایه نهم

انتخاب رشته معارف اسلامی در پایه نهم دبیرستان برای دانش‌آموزانی که علاقه‌مند به مطالعه و فهم بهتر اسلام و مباحث مرتبط هستند، بسیار مناسب است. در این رشته، دانش‌آموزان با مفاهیم، اصول، و ارزش‌های دین اسلام آشنا می‌شوند و مطالبی راجع به قرآن، حدیث، فقه، تفسیر، تاریخ اسلام، و ادبیات اسلامی می‌آموزند.

ادامه تحصیل در رشته‌ی علوم و معارف اسلامی از یکی سه طریق زیر امکان‌پذیر است:

1. ورود به حوزه‌های علمیه
2. تحصیل در دانشگاه‌های مخصوص این رشته (دانشگاه شهید مطهری، دانشگاه امام صادق و دانشگاه رضوی) از طریق آزمون ورودی و مصاحبه
3. شرکت در کنکور انسانی و تحصیل در رشته‌هایی مانند: حقوق، الهیات، علوم سیاسی، روانشناسی، زبان و ادبیات فارسی، فلسفه

انتخاب رشته فنی و حرفه‌ای در پایه نهم

هدف اصلی رشته فنی و حرفه‌ای تربیت نیروی متخصص و فنی در رشته‌های تحصیلی مختلف و هدایت آن‌ها به بازار کار است. در این رشته‌ها بیشتر دروس به صورت عملی و در کارگاه‌ها اجرا می‌شوند و برخی از دروس که عموماً با دروس شاخه نظری مشترک هستند، در کلاس تدریس می‌شوند. رشته فنی‌ حرفه‌ای دارای چهار گروه صنعت، هنر، خدمات و کشاورزی است. هر کدام از این گروه‎ها دارای زیرگروه‌های مختلفی هستند. در ادامه به معرفی هر یک از این گروه‌ها می‌پردازیم.

• گروه صنعت: این گروه یکی از پرطرفدارترین گروه‌ها به ویژه برای آقایان است. رشته‌های این گروه اغلب شبیه رشته‌های فنی و مهندسی هستند. مکانیک خودرو، ماشین‌ابزار، مکاترونیک، ساختمان، نقشه‌برداری، معدن، تأسیسات از رشته‌های این گروه هستند.

• گروه هنر: یکی از پر متقاضی‌ترین شاخه‌های فنی حرفه‌ای، گروه هنر است. رشته‌های این گروه میان خانم‌ها طرفدار بیشتری دارد. این گروه شامل رشته‌­های موسیقی ساز ایرانی تلویزیونی، سینما و طراحی، صنایع‌دستی و طراحی دوخت (مخصوص دختران) و ...است.

• گروه خدمات: رشته‌هایی چون مدیریت خانواده، ناوبری، حمل‌ونقل عمومی، حسابداری، کودکیاری یا تربیت کودک (مخصوص دختران) و تربیت‌بدنی در این گروه قرار می‌گیرند.

• گروه کشاورزی: این گروه شامل امور باغی، امور زراعی، امور دامی، صنایع غذایی و ماشین­‌های کشاورزی است.

فارغ‌التحصیلان رشته‌های فنی و حرفه‌ای می‌توانند در صورت تمایل تحصیلات خود را مطابق با مندرجات دفترچۀ ثبت‌نام و انتخاب رشته کنکور کاردانی فنی و حرفه‌ای بدون کنکور کاردانی فنی و حرفه‌ای ادامه دهند. ادامه تحصیل این دانش‌آموزان به صورت پذیرش با آزمون و بدون آزمون انجام می‌شود که فارغ‌التحصیلان هر یک از رشته‌های فنی و حرفه‌ای می‌توانند در رشته متناسب با مدرک دیپلم خود به ادامه تحصیل بپردازند.

انتخاب رشته کار و دانش در پایه نهم

تحصیل در رشته کاردانش تا حد زیادی شبیه رشته فنی حرفه‌ای است و عمده تفاوت‌های این دو شاخه به دروس ارائه‌شده بازمی‌گردد. در رشته رشته کار و دانش کارهای عملی و درس‌های کارگاهی بیشتر است و کمتر به دروس تئوری پرداخته می‌شود، در حالی که در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای توازن بیشتری در درس‌های تئوری و عملی وجود دارد. البته این تفاوت‌ در درس‌ها تنها محدود به تعداد دروس نیست. بلکه تفاوت‌هایی نیز در تنوع رشته‌ها و ساعات درسی وجود دارد. در هنرستان‌های فنی حرفه‌ای حدود 40 رشته تدریس می‌شود اما در هنرستان‌های کاردانش تنوع رشته‌ها به بیش از 150 ‌رشته می‌رسد. در هنرستان‌های کار و دانش  دانش‌آموزان در بیشتر ساعاتی که در مدرسه حضور دارند، به کار و یادگیری مهارت در کارگاه می‌پردازند و کمتر با مباحث تئوری سروکار دارند. دانش‌آموختگان رشته‌های تحصیلی کار و دانش در مقایسه با فارغ‌التحصیلان رشته‌های فنی  و حرفه‌ای زودتر وارد بازار کار می‌شوند. در حالی که فارغ‌التحصیل‌های فنی حرفه‌ای بعد از کاردانی با عنوان تکنسین قادر به ورود به بازار کار هستند.

جمع‌بندی

در این مقاله با رشته‌های مختلف انتخاب رشته نهم به دهم آَشنا شدیم. شاید برای شما هم این سؤال ایجاد شود كه بالاخره كدام یك از این رشته‌ها بهتر است؟! طرح چنین سؤالاتی در مراحل مختلف انتخاب رشته کاملاً طبیعی است.  اما متأسفانه  یا خوشبختانه نمی‌توان جواب درستی به این سؤال داد.  تمامی شاخه‌ها،‌ رشته‌ها و زیرگروه‌های مختلف دارای هدف خاصی هستند و با توجه به تفاوت‌های شخصیتی افراد و نیازهای جامعه ایجاد شده‌اند. این كه كدام شاخه بهتر است و بازار كار بهتری دارد، همه و همه به هدف،‌ علایق، شخصیت و شرایط زندگی شما بستگی دارد.‌