انجمن اپتیک و فوتونیک ایران

صدانت مقاله «خدا همچون کنشگری اخلاقی (۱)» نوشته‌ی ابوالقاسم فنائی این مقاله بخش نخست از پژوهشی مفصل درباره‌یِ سرشت کنش‌گری خداوند را گزارش می‌کند. دو ‏پرسش‌ اصلی این پژوهش اینهاست: ‏ ‏(۱)‏ آیا خدا کنش‌گری اخلاقی است؟ ‏(۲)‏ اگر آری، آیا اخلاق الاهی همان اخلاق انسانی است یا اخلاق الاهی کلاً یا بعضاً با اخلاق ‏انسانی تفاوت دارد؟ ‏ در رابطه با پرسش نخست، نویسنده به بررسی سه نظریه‌یِ رقیب زیر می‌پردازد: «خدا همچون ‏کنش‌گری خودکامه»، «خدا همچون کنش‌گری مصلحت‌اندیش» و «خدا همچون کنش‌گری ‏اخلاقی». در این پژوهش به سود ایده‌یِ خدا همچون کنش‌گری اخلاقی، و علیه دو تلقی دیگر از ‏سرشت کنش‌گریِ خداوند، استدلال خواهد شد. در رابطه با پرسش دوم، نویسنده از این نظریه دفاع ‏می‌کند که اخلاق الاهی و اخلاق انسانی از حیث «محتوای هنجاری» هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند، ‏هرچند از سایر جهات با یکدیگر تفاوت‌های چشم‌گیری دارند. ‏ بخش نخست این پژوهش که در این مقاله ارائه می‌شود پس از طرح کلیات و مباحث مقدماتی، به ‏نظریه‌یِ «خدا همچون کنش‌گری خودکامه» می‌پردازد و برخی از استدلال‌هایی را بررسی و نقد می‌کند ‏که به سود این تلقی از سرشت خداوند اقامه شده یا می‌توان اقامه کرد. بخش‌های دوم و سوم این ‏پژوهش که در قالب مقالاتی دیگر در شماره‌های آینده‌یِ همین مجله انتشار خواهد یافت به شرح و ‏بسط دو تلقی دیگر از سرشت خداوند می‌پردازد.‏ . . This article reports the first part of extensive research on the ‎nature of God’s agency. The two main questions of this research are:‎ ‎(۱) Is God a moral agent?‎ ‎(۲) If so, is divine morality the same as human morality or does it differ from human morality, either wholly or , ...ادامه مطلب

صدانت ترجمه مقاله «در دفاع از گواهی اخلاقی» از پائولینا اسلیوا با ترجمه امید کشمیری در دفاع از گواهی اخلاقی پائولینا اسلیوا[۱] مترجم: امیدکشمیری   درباره نویسنده: پائولینا اِی. اسلیوا استاد دانشگاه کمبریج است. او به­طور گسترده در حوزه فلسفه اخلاق، معرفت­­شناسی گواهی، روانشناسی اخلاق و دین و فلسفه ذهن کار می­کند و تالیفات متعددی در این موضوعات داشته است. او در مقالۀ حاضر به امکانِ حصولِ معرفت اخلاقی از طریق گواهی، نقش معرفتِ اخلاقی در تحسین و تقبیح، رابطه میان فهم و معرفتِ اخلاقی و سرشت مشورت اخلاقی می­پردازد.   دریافت فایل PDF مقاله In defense of moral testimony به زبان اصلی دریافت فایل PDF ترجمه مقاله In defense of moral testimony به زبان فارسی   در مباحث جدید [فلسفی]، گواهی اخلاقی اعتبار چندانی ندارد.[۲]عمدتاً نظر بر این است که اگرچه گواهی منبع مناسبی برای باورهای نااخلاقی است، اما مبتنی‌کردن باورهای اخلاقی برآن، خالی از اشکال نیست. این مقاله برآن است که گواهی اخلاقی سزاوار این بدنامی نیست و گواهی اخلاقی به‌هیچ‌روی، بیش‌تر از گواهی نااخلاقی مسئله‌دار نیست.[۳] برخی براین نظرند که در باب تبعیت از دیگران در باورهای اخلاقی مشکلی شهودی وجود دارد: گویی چیز ارزشمندی در رسیدن به باورهای اخلاقی، توسط خود شخص وجود دارد. به عنوان مثال هیلز استدلال می‌کند: وقتی بزرگسالِ بالغی شده‌اید و توانایی فکر کردن درباره مسائل اخلاقی را به تنهایی دارید]…[ دلایل محکمی برای انجام این کار دارید، در نتیجه امتناع از انجام این کار غیرقابل قبول است.[۴] اگرچه ممکن است کودکان نیاز به آموزش اخلاقی داشته باشند و از این رو باید حرف والدین خود را در مورد اینکه چه چیزی درست یا نادرست است بپذیرن, ...ادامه مطلب

صدانت نوشتار حسین دباغ با عنوان «جنگ حماس و اسرائیل: یک تحلیل اخلاقی» جنگ حماس و اسرائیل: یک تحلیل اخلاقی حسین دباغ *برای بلاگ انجمن فلسفی آمریکا ارائه یک تحلیل جامع از جنگ و نزاع دراز­دامن بین اسرائیل و حماس متضمن در نظر آوردن عوامل تاریخی و سیاسی در کنار ملاحظات فلسفی و اخلاقی است. بروز خشونت آشکار از هر دو سو به اختلاف نظرهای بنیادین در مورد ماهیت عدالت و دولت، مشروعیت مقاومت در برابر اشغالگری، و شاید مهم تر از بقیه مفهوم “قربانی بودن” بر می­گردد. حماس فلسطینیان را قربانی سرکوب استعماری می­داند و مقاومت خشونت آمیز خود را به عنوان ابزاری برای مقابله موجه می­پندارد. در مقابل، اسرائیل نیز یهودیان را قربانی ظلم سیستماتیک تاریخی می­داند و اشغال غیرقانونی و گسترش قلمرو خود را توجیه می­کند. حقوق بین‌الملل بشردوستانه چارچوبی معقول برای ارزیابی رفتار طرف­های دخیل در جنگ ارائه می‌کند. در حالی که این چارچوب، یک مبنای قانونی برای ارزیابی خصومت ها فراهم می کند، بررسی اخلاقی آن حقایق مهمی را آشکار می­کند. جنگ‌ها نه تنها قساوت‌های بیشماری را آشکار می­کنند و افراد بی­گناه بسیاری را به قربانی می­گیرند، بلکه برخی مفاهیم مهم اخلاقی را نیز قربانی می­کنند. یکی از این مفاهیم که عموما در میان جنگ­ها نادیده گرفته می­شود مفهوم «بی‌گناهی» است. جنگ‌ها اغلب از اختلافات ریشه‌دار، ایدئولوژی‌های متفاوت یا اختلافات سرزمینی ناشی می‌شوند، با این حال حقوق بین‌الملل بشردوستانه تلاش می کند در میان تمام اختلافات بر جهانی بودن کرامت انسانی و ارزش ذاتی انسان صحه بگذارد و رشته‌ای از انسانیت مشترک را میان دو طرف درگیر در جنگ برقرار نگاه دارد. این پیوند مشترک به‌ویژه در هنگامه خصومت­ها مهم­تر هم می‌شود , ...ادامه مطلب

صدانت مصطفی ملکیان: فلسفه برای زندگی؛ ضرورتِ عقلانی و اخلاقیِ «اصلاح اجتماعی» فلسفه برای زندگی[۱] مصطفی ملکیان تنظیم: سید حسن صالحی[۲] اشاره: مصطفی ملکیان در این سخنرانی، مثالِ زندگی آدمی را مثالِ «سفری ناگزیر» در راهی می‌داند که چاره‌ای جز گذشتن از آن نیست؛ راهی سنگلاخ و پُرخطر و ناهموار. از نگاه ملکیان، آدمی به اقتضای عقلانیت باید در این سفر دست به دو کار بزند: هم تا جایی که می‌تواند، در تعمیر و مرمتِ جاده بکوشد و هم خودروِ خود را به ضربه‌گیرهایی قوی مجهز کند که کمترین فشار را از جاده متحمل شود. زندگیِ آدمی هم همین‌گونه است؛ انسانِ عقلانی، به اقتضای عقلانیت، دو وظیفۀ «اصلاح اجتماعی» و «اصلاح فردی» را بر عهده دارد و نمی‌‌تواند هیچ کدام از این دو را نادیده بگیرد. پرداختن به یکی از این وظایف، هرگز ما را از پرداختن به وظیفۀ دیگر بی‌نیاز نمی‌کند. از این رو، روشنفکران و مصلحان، هر کدام بنا به وُسع و توان‌شان، باید در ادای این دو وظیفه بکوشند. ملکیان در ادامه می‌کوشد ضمن برشمردن منابع پنج‌گانۀ اخذ آموزه‌های زندگی و تفکیک میان درد و رنج‌ها، برخی از ظرفیت‌های این منابع برای زیستِ این‌جهانی را بکاود و در کنار راه‌حل‌های الهیاتی، شماری از چاره‌جویی‌های فلسفی و تجربیِ سودمند در معنی‌دار کردن و کاستن از درد و رنج‌های گریزناپذیرِ زندگی را به دست دهد. الف. مقدمه: زندگی به مثابۀ جادۀ ناهموار من در این سخنرانی دو موضوعِ مرتبط با هم، اما در عین حال مستقل را می‌خواهم مطرح کنم و به سبب محدودیت وقت، می‌کوشم تا حد امکان، مطلب تکراری نگویم. موضوع اول را با یک مثال آغاز می‌کنم و بعد از اینکه از این مثال استفاده کردم و مدعای اول را بیان کردم، به موضوع دوم می‌پردازم. فرض کنید من کسی باشم که به جهتی, ...ادامه مطلب

صدانت کتاب اخلاق‌شناسی نوین: نظریه‌های اخلاقی کتاب اخلاق‌شناسی نوین: نظریه‌های اخلاقی تازه‌ترین درس‌نامۀ منتشرشده در فلسفۀ اخلاق کتاب اخلاق‌شناسی نوین؛ نظریه‌های اخلاقی نوشتۀ شیفرلندو و با ترجمۀ ابوالقاسم فنائی و ایمان عباس‌نژاد از سوی انتشارات سروش مولانا روانۀ بازار شد. شاید بتوان فلسفۀ اخلاق را کاربردی‌ترین زیرشاخۀ فلسفه نامید. کتاب اخلاق‌شناسی نوین در یازده فصل طرح درس جامع و گام‌به‌گامی است برای آشنایی با نظریه‌های اخلاقی در فلسفۀ اخلاق (اخلاق هنجاری). شهرت علمی نویسنده در رشته فلسفۀ اخلاق، تخصص ابوالقاسم فنایی (دارای دکتری فلسفۀ اخلاق از دانشگاه شفیلد و استاد صاحب‌نظر در این حوزه در ایران) در موضوعی که در آن دست به ترجمه زده است، و محتوای نظام‌مند کتاب که می‌کوشد خواننده را در مسیری درست برای آشنایی و یادگیری این رشته پله‌پله راهنمایی کند از نکاتی است که می‌تواند ترجمۀ فارسی این کتاب را در جایگاه یکی از بهترین منابع برای آشنایی ابتدایی و پیشرفته با فلسفۀ اخلاق قرار دهد. نویسنده کوشیده کتاب را به گونه‌ای بنویسد که هر مخاطبی در هر سطحی بهره‌ای مناسب از آن داشته باشد. در پایان هر فصل مفاهیم کلیدی و پرسش‌های اصلی فصل آمده که خواننده می‌تواند درک خود از آن فصل را با پاسخ به آن پرسش‌ها محک بزند. همچنین، در فصول ۳ تا ۱۱، در پایان درس گزیده‌ای از یکی از معتبرترین متون کلاسیک رایج درباره موضوع آن فصل آمده که می‌تواند برای خوانندگانی با دانش خوب از فلسفۀ اخلاق بسیار راهگشا باشد. نویسنده نه‌تنها نظریات موجود را مطرح می‌کند بلکه در تمام کتاب کوشیده تفکر نقادانه را در پرداختن به هر دیدگاهی به خواننده بیاموزد. در بررسی نظریات نیز جانت انصاف را رعایت کرده و دلایل اقبال به آن نظریه را, ...ادامه مطلب

صدانت استدلالی اخلاقی علیه آزمایش‌های حیوانی استدلالی اخلاقی علیه آزمایش‌های حیوانی جمع‌بندی کتاب سوءاستفادۀ عامدانه و مکرر از حیواناتِ حس‌مندِ بی‌گناه توأم با ستم، درد، رنج، محبس‌های دلهره‌آور، استفادۀ ابزاری، تجارت، و مرگ باید تصورناپذیر باشد. اما آزمایش‌های حیوانی دقیقاً همین طور است: «عادی‌سازی امر تصورناپذیر».[i] تعداد حیواناتی را که سالانه در آزمایش‌های حیوانی استفاده می‌شوند ۱۱۵٫۳ میلیون برآورد می‌کنند. باتوجه‌به ستم، درد، رنج، و مرگی که بر آنان می‌رود، آزمایش حیوانی یکی از بزرگ‌ترین معضلات اخلاقی عصر ماست. این عادی‌سازی دقیقاً در مقابل دانشی قرار می‌گیرد که اکنون از گستره و طیف ستم‌پذیری حیوانات داریم. نمی‌توانیم چشممان را بر پیچیدگی آگاهیِ حیوانات، به‌ویژه حس‌مندیِ حیوانات (که بر اساس ظرفیت تجربۀ درد و لذت تعریف می‌شود)، ببندیم. برخلاف اجدادمان، ما اکنون می‌دانیم (به همان اندازه مستدل که دربارۀ انسان‌ها می‌دانیم) که حیوانات، به‌ویژه پستانداران، پرندگان، و خزندگان، نه‌تنها درد را تجربه می‌کنند، بلکه بُهت، ترس، پریشانی، ضربۀ روانی، اضطراب، دلهره، آشفتگی، انتظار، و وحشت نیز با شدت‌وحدت کمتر یا بیشتر از انسان‌ها بر آنان می‌گذرد. این نتیجه‌ای است که از بسیاری کتاب‌های علمی و مقالات مجلاتِ علمی همتاسنج به دست آمده‌است. این عادی‌سازی روی اعتماد مفرط بشر به اعتبار علمیِ آزمایش‌های حیوانی بنا شده‌است. اما نقدهای علمیِ جدید ورق را برگردانده‌است، به‌ویژه در ارتباط با اعتمادناپذیری آزمایش‌های حیوانی، پیش‌بینی‌ناپذیری محیط‌های آزمایشگاهی، ناهمخوانی بیماری‌های انسان با «مدل‌های حیوانیِ» بیماری‌ها، فیزیولوژی و عملکرد ژنتیک متفاوت بیناگونه‌ای، و پیدایش آزمایش‌های مرتبط با انسان که ق, ...ادامه مطلب