برای چی باید المپیاد سواد رسانه‌ای شرکت کرد؟!

امروز اینترنت و ماهواره و وسایل ارتباطی بسیار متنوع وجود دارد و حرف، آسان به همه جای دنیا می‌رسد. در زمانۀ فعلی، رسانه‌ها تاروپود نمادین زندگی ما را تشکیل می‌دهند و نقش زیادی در پیشرفت جامعه دارند. شناخت رسانه آن‌قدر مهم است که اصطلاح سواد رسانه برای آن تعریف شده است. سواد رسانه‌ای یکی از انواع سوادهاست که بیشتر با سوادهای دیداری، تحلیلی و اینترنتی در ارتباط است. آموزش سواد رسانه‌ای از نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی به‌عنوان اولویتی مهم در توسعه آموزش‌های فرهنگی در میان ملت‌ها، مطرح شد. در کشور ما نیز از سال 95 پای آموزش سواد رسانه‌ای به مدارس باز شد و از سال 96 نیز سواد رسانه وارد عرصه رقابت‌های دانش‌آموزی با محوریت المپیاد شد.

 با شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای ضمن افزایش دانش رسانه‌ای خود می‌توانید مهارت‌های خود را در مواجهه با رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های نوین محک بزنید، در موقعیت‌های واقعی رسانه‌ای مانند پشت صحنه برنامه‌های تلویزیونی قرار بگیرید. با مواجهه با گردانندگان شبکه‌های اجتماعی ارتباط برقرار کنید. علاوه‌براین یاد می‌گیرید که چطور از آخرین تکنولوژی‌های نوین ارتباطی استفاده کنید و با مسائل موجود آشنا شوید و به طور خلاصه تجربه واقعی در رسانه داشته باشید. اگر با خواندن این توضیحات وسوسه شدید که در این المپیاد شرکت کنید، حتماً همراه باشید. چون در این مقاله قرار است با صفر تا صد المپیاد سواد رسانه‌ای آشنا شوید.

 شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای تنها برای دانش‌آموزان پایۀ دهم و یازدهم کلیه رشته‌های تحصیلی مجاز است.

 

معرفی المپیاد سواد رسانه‌ای و مراحل آن

المپیاد سواد رسانه‌ای بزرگ‌ترین رویداد در زمینه سواد رسانه‌ای در کشور است. این المپیاد به همت باشگاه سواد رسانه‌ای که یک سازمان مردمی متمرکز بر آموزش سواد رسانه‌ای است، برگزار شده و تاکنون شش دوره این المپیاد به سرانجام رسیده است. طبق آمارها بیشتر شرکت‌کننده این المپیاد را دانش‌آموزان بهترین مدارس تهران، اصفهان و خراسان تشکیل می‌دهد این باشگاه در زمینۀ تحلیل محتوای رسانه‌ای، تحقیقات رسانه‌ای، و تولید رسانه‌ها فعالیت می‌کند.

المپیاد سواد رسانه‌ای شامل سه مرحلۀ مجزا است که در مرحلۀ نهایی به برندگان مدال طلا، نقره و برنز اعطا می‌شود. مرحلۀ اولیۀ المپیاد در قالب یک آزمون چندگزینه‌ای برگزار می‌شود. مرحلۀ دوم مسابقه، یک ارزیابی تشریحی است که منحصراً شامل افرادی است که در مرحله اول قبول شده‌اند. سرانجام مرحلۀ سوم المپیاد که اردوی یک هفته‌ای است، برای رقابت نهایی شرکت‌کنندگان برگزار می‌شود. مرحلۀ اول این آزمون مشابه یک مرحله غربال‌گری است و تعدادی از شرکت‌کنندگان برای مرحلۀ دوم انتخاب می‌شوند. از میان شرکت‌کنندگان مرحله دوم،  24 نفر برای شرکت در مرحلۀ سوم با هم رقابت می‌کنند. تعداد مدال‌ها نیز به صورت زیر است: یا تندیس برنز 8 عدد، تعداد مدال یا تندیس نقره 8 عدد، تعداد مدال یا تندیس طلا 8 عدد.

یکی از نکات تمایز المپیاد سواد رسانه‌ای با سایر المپیادها، استفاده از ابزارهای رسانه‌ای در این آزمون است. برخلاف سایر آزمون‌های مشابه همراه داشتن تلفن همراه در مرحلۀ دوم سومین دورۀ المپیاد الزامی و ضمایم سؤالات از طریق تلفن همراه برای شما قابل استفاده است.

اهداف و مزایای شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای

شرکت در المپیاد مزایای متعددی را به شما دانش‌آموزان ارائه می‌دهد، از جمله:

1. افزایش دانش و مهارت در مواجهه رسانه‌ای
2. . قرار گرفتن در معرض افراد توانمند، گروه‌های فعال و بازار کار در صنعت رسانه
3. ارائه راهنمایی‌های علمی و فرصت‌هایی برای مواجهه با چشم‌انداز شغلی مناسب در زمینه‌های مختلف رسانه‌ای
4. اعطای مدال‌های طلا، نقره و برنز به نفرات برتر و کسب رتبه‌های ملی و بین‌المللی در یک مسابقه مهارت علمی
5. فرصت بسیار طلایی برای کسب جوایز معتبر برای شرکت‌کنندگان برتر در مراحل دوم و سوم المپیاد
6. شرکت در اردوی تفریحی و آموزشی در داخل کشور به دنبال مرحلۀ اول، با حضور اساتید و متخصصان صنعت جهت آمادگی برای آزمون مرحلۀ دوم
7. شانس شرکت در یک اردو خارجی برای آماده شدن برای مرحلۀ سوم آزمون و کسب تجربۀ رسانه‌های بین‌المللی.
8. دارندگان مدال طلای المپیاد رسانه با عضویت در تیم ملی ایران در المپیاد بین‌المللی سواد رسانه (IMLO) شرکت کرده و در باشگاه هنر و رسانۀ سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز بورسیه و عضو می‌شوند.

بیشتر بخوانید «معرفی انواع المپیاد دانش‌آموزی و شرایط شرکت در آن»

زمان و شرایط ثبت‌نام المپیاد سواد رسانه‌ای

شرکت در هر رشته المپیادهای علمی مستلزم الزامات خاصی است. شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای نیز دارای شرایط خاصی است که باید آن‌ها را داشته باشید. در زیر لیستی از شرایط خاص لازم برای شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای آورده شده است:

• شرکت در این المپیاد تنها برای دانش‌آموزان پایۀ دهم و یازدهم کلیه رشته‌های تحصیلی مجاز است.
• شرکت در این المپیاد شرط نمره در یک درس خاص یا شرط معدل ندارد، اما داوطلبان المپیاد به طور کلی نباید در دورۀ متوسطه هیچ‌گونه مشکل تحصیلی، وقفه و یا ترک تحصیل داشته باشند.
• دارندگان مدال طلای ملی یا تندیس  این المپیاد بر خلاف سایر المپیادها مانند المپیاد کامپیوتر امکان ورود به دانشگاه بدون کنکور را ندارند و نمی‌توانند از امکانات بنیاد ملی نخبگان استفاده کنند. در عوض مدال‌آوران المپیاد سواد رسانه‌ای برای آموزش و ورود به عرصه تولیدات هنری و رسانه‌ای، می‌توانند از تسهیلات خاصی بهره‌مند شوند.

بیشتر بخوانید: «المپیاد کامپیوتر دانش‌آموزی و شرایط ثبت‌نام در آن»

• کلیه شرکت‌کنندگان در مرحلۀ دوم المپیاد سواد رسانه‌ای فرصت شرکت در مسابقه تلویزیونی فضانورد را دارند. مسابقه تلویزیونی فضانورد برنامه‌ای تلویزیونی با محوریت سواد رسانه‌ای است که از شبکه صدا و سیما امید پخش می‌شود.
• از آنجایی که برخی از فعالیت‌های دوره‌ی تابستانی المپیاد سواد رسانه‌ای به شکل گروهی برگزار می‌شود، ممکن است حداکثر دو نفر به برگزیدگان مرحلۀ دوم اضافه شود.
• برای ثبت‌نام در این آزمون باید منتظر اعلام فراخوان آن در مهرماه باشید. ثبت‌نام این المپیاد معمولاً در آذرماه انجام می‌شود. برای ثبت‌نام المپیاد در سواد رسانه‌ای باید اطلاعات خود را از طریق سامانه این رویداد وارد و با پرداخت هزینۀ ثبت‌نام کد رهگیری خود را دریافت کنید.

آزمون‌ مرحلۀ اول المپیاد معمولاً اوایل اسفند هر سال به‌صورت هم‌زمان در سراسر کشور به صورت برخط برگزار می‌شود. پس از برگزاری آزمون،  دفترچه‌ و کلید سؤالات در سایت بارگذاری شده و امکان تجدیدنظر با ثبت درخواست‌ هم از طریق سایت وجود دارد. مرحلۀ دوم  این المپیاد در اردیبهشت برگزار می‌شود و در نهایت مرحله آخر در قالب یک اردوی یک هفته‌ای در شهریورماه به اتمام می‌رسد.

منابع و سؤالات المپیاد سواد رسانه‌ای

حالا که با المپیاد سواد رسانه‌ای آشنا شدید، وقت آن رسیده است که منابع این المپیاد را به شما معرفی کنیم. اگر شما مایل به شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای هستید، باید با مطالعه منابع ارائه‌شده خود را به اندازه کافی برای رقابت با سایر دانش‌آموزان آماده کنید. گذراندن مرحلۀ اول المپیاد کار سخت و دشواری نیست، زیرا سؤالات این مرحله در درجۀ اول از کتاب‌های درسی مطرح می‌شود. با این حال آماده شدن برای مرحلۀ دوم و سوم المپیاد نیازمند تلاش بیشتر و گنجاندن منابع غیر درسی در زمینۀ سواد رسانه‌ای است. بر اساس بخشنامۀ وزارت آموزش‌وپرورش، سؤالات مرحلۀ اول المپیاد سواد رسانه‌ای طبق سرفصل‌های این دو کتاب طراحی می‌شود:

1. کتاب منطق پایه‌ی دهم رشته‌ی علوم انسانی
2. کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‌ای پایه دهم مشترک سه رشته

در دو کتاب گفته‌شده سرفصل‌های آیندۀ رسانه‌ها، سؤالات پنج‌گانه سواد رسانه‌ای، مخاطب‌شناسی، رسانه و سبک زندگی، دروازه‌بانی خبر اهمیت بیشتری دارند. در صورتی که زمان کافی داشتید و خواستید به منابع بیشتر مسلط شوید، می‌توانید کتاب‌های عمومی در زمینه سواد رسانه‌ای را نیز مطالعه کنید. در میان کتاب‌های مختلف، اصلی‌ترین کتاب، «۱۵۰ هشتگ نهضت سواد رسانه‌ای» نوشته دکتر سید بشیر حسینی  و «سواد رسانه» از محمد محمدی هستند.

آمارها نشان می‌دهد که بیشتر شرکت‌کنندگان این المپیاد، دانش‌آموزان پایه دهم هستند. در سال گذشته حدود 3200 نفر در این آزمون شرکت کردند و 542 نفر به مرحله دوم راه پیدا کردند.

یادتان باشد که در آزمون مرحلۀ اول المپیاد سواد رسانه‌ای، سؤالات چندگزینه‌ای (تستی) هستند. در دفترچه آزمون این مرحله ۵۰ سوال تستی وجود دارد که باید در مدت ۲ ساعت به آن‌ها پاسخ دهید. نکته مهم این است که این مرحله دارای امتیاز منفی است و با هر ۳ پاسخ غلط شما، امتیاز یک پاسخ صحیح از بین می‌رود.

پذیرفته‌شدگان آزمون مرحلۀ اول المپیاد، وارد رقابت مرحلۀ دوم می‌شوند. مرحلۀ دوم المپیاد سواد رسانه‌ای، از مرحلۀ اول سخت‌تر است و برای کسب موفقیت در مرحلۀ دوم المپیاد سواد رسانه‌ای، بهره‌گیری از نمونه سوالات المپیادی سال‌های گذشته و مطالعه کتب غیردرسی در زمینۀ سواد رسانه‌ای نقش بسیار زیادی در موفقیت شما دارد. در این مرحله علاوه‌بر کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‌ای پایه دهم منابع دیگری نیز معرفی شده است:

• مجموعه پاورپوینت‌های کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‌ای
• ۸۰ ویدئوی کاربردی سواد رسانه‌ای
• اپلیکیشن المپیاد سواد رسانه‌ای
• یک فیلم سینمایی و یک بازی رایانه‌ای (از طریق درگاه‌های ارتباطی باشگاه سواد رسانه‌ای اعلام خواهد شد.)
• کتاب ۱۵۰ هشتگ نهضت سواد رسانه‌ای

آزمون مرحلۀ دوم در مدت 5 ساعت برگزار می‌شود. در نهایت نفرات برتر این مرحله نیز مشخص و در یک اردوی چندروزه برای آمادگی بیشتر با مباحث مختلف آشنا می‌شوند. اگر به مرحلۀ سوم این المپیاد راه پیدا کنید، علاوه بر شرکت در کلاس‌های آموزشی می‌توانید در بستر موقعیت‌های رسانه‌ای گوناگون قرار بگیرید.

جمع‌بندی

در این مقاله با المپیاد سواد رسانه‌ای که بزرگ‌ترین رویداد در زمینۀ سواد رسانه‌ای در کشور است، آشنا شدیم. شرکت در این المپیاد مزایای زیادی دارد. برای موفقیت در این المپیاد، علاوه‌بر مطالعه منابع فوق به شما توصیه می‌کنیم اطلاعات عمومی خود را بالا ببرید و دید خوبی نسبت به مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی روز جامعه و پیرامون خود داشته باشید.